Czy fasada ma zadziwiać?
Fasada jest wyróżniającą się elewacją, często stanowiącą o tym jak budynek traktowany jest przez odbiorcę. Jest rodzajem wizytówki obiektu poprzez co może zachęcić lub zrazić do głębszego poznania. Sprawić, że z zaciekawieniem przekroczymy próg drzwi wejściowych zastanawiająć się co kryje wnętrze lub obejść go nie zostawiwszy w głowie niczego poza niesmakiem.
Fasada powinna nieść w sobie jakość budynku, który otacza. Skrywanie za multimedialną elewacją kaplicy cmentarnej było by nie tyle nietaktem co kompletną pomyłką. Nieudaną próbą wmówienia nam nowej ideologii czy światopoglądu.
Żyjemy w cywilizacji, która zakodowała w naszych głowach pewne schematy na których bazujemy i które ułatwiają nam codzienne funkcjonowanie. Na tej zasadzie działaja stereotypy. Powierzchowne ocenianie, nie tylko ludzi sprawia, że nasz mózg nie musi analizować każdej rzeczy z osobna, lecz odczytuje ją automatycznie. Dzieki temu działamy sprawniej. Nie zawsze tak precyzyjnie jak by należało, ale w ogólnym rozrachunku jest to dla nas korzystne.
Tak samo jest z elewacją. Gdy widzimy wysoki, szklany budynek odczytamy go jako biurowiec. Prosta bryła, pokryta blachą falistą to prawdopodobnie fabryka lub zakład produkcyjny. Celgane, strzeliste wieże to zwykle atrybut obiektów sakralnych.
Oczywiście odchodzenie od przyjętego schematu jest jak najbardziej jedną z architektonicznych form działania. Powinno być jednak wykorzystywane z rozwagą. Zbyt częste wprowadzania użytkownika w błąd może mieć fatalne konsekwencje. Gaudi uważany jest za wyjątkowego architeka bo był jeden. Podobnie jest z architekturą Gehry’ego. Nie jestem w stanie wyobrazić sobie życia w mieście, którego wszystkie budynki zadziwiały by formą, kształtem, materiałem i oświetleniem. Tak jak nie podoba nam się życie w natłoku billboardów reklamowych tak nie byli byśmy skłonni do egzystencji w śmietniu unikalnej architektury.
Zawsze podczas projektowania należy zastanowić się co chcemy powiedzieć poprzez nasz budynek. Zresztą już nie raz udowadniano, że jasność i prostota przekazu jest najatrakcyjniejszym rozwiązaniem
Tekst jest rodzajem przemyśleń, związanych ze zwycięzką pracą w konkursie miesięcznika „Architektura & Biznes”, „Architektura w nowej skórze”
W proponowanej tam fasadzie człowiek doświadcza działania elewacji, ma wpływ na jej wygląd, strukturę. Może „doświadczać architektury”.
Od razu przyszło mi na myśl słowo – instalacja. Bo jak inaczej można traktować coś tak zmiennego i uzależnionego od przypadkowej osoby? Architektura tym różni się od sztuki, że jest nośnikiem podporządkowanej jej funkcji. Czy zabawę i interakcję można nazwać funkcją? Po głębszym namyśle wydaje mi się, że tak jest. Czyżby więc moje pierwsze skojarzenie było błędne? Niby tak, jednak dalej coś nie pozwala mi traktować tego typu działań jako sposób na kształtowanie elewacji.
Z pewnością jest to atrakcja. A atrakcja ma to do siebie, że wraz z upływem czasu poziom jej oddziaływania maleje. Tak jak cyrk przyjeżdża do miasta, daje przedstawienie i odjeżdża gdyż po kilku dniach nie było by już chętnych do oglądania tych samych pokazów. Zaś architektura musi trwać i działać. W tym przypadku to namiot cyrkowy jest architekturą, a oglądane wewnątrz występy sztuką.
Proponowane przez Panie rozwiązanie wydaje się być idelane jako wabik, który po pewnym czasie zdejmiemy i zastąpimy innym które znów zachęci do odwiedzin. Tego typu propozycja musi być cały czas użytkowana, gdyż w przeciwnym razie umiera. Jeśli nie ma ludzi, którzy wprawią ją w ruch stanie się kupą złomu zagracającą ulicę.
Nie wiem jakie były założenia konkursowe. Mnie nie przypadło do gustu promowanie pracy jako fasady. Zdecydowani bardziej odpowiada mi propozycja, która zajęła drugie miejsce. Autorka znalazła ciekawy sposób na użycie trudnego materiału jakim jest cegła. W pierwotnym zamyśle projektowym tworzy ona mur. Prosty i mocny, stanowiący element obronny. Tutaj, nadano jej cechy kobiece. Lekkości i smuklości. W umiejętny sposób zaprzeczono naturze materiału osiągając interesujący efekt wizualny. I trwa ona w swojej niezmienności cały czas zachwycając.
Zachęcam do odwiedzenia strony internetowej magazynu, zapoznania się z pracami konkursowymi i wyrobienia sobie na ich temat własnego zdania.